هدف «روشا راه» همواره ارائه بهترین خدمات ممکن به مشتریانش است. بهواسطه ذات بیزنس ما بهعنوان یک شرکت حمل و نقل بینالمللی، هر روز مشتریانی متنوع، از شرکتها گرفته تا اشخاص حقیقی، با ما سروکار دارند. دانستن ادبیات حمل و نقل بینالمللی به هر دو طرف کمک میکند تا تعاملی سازنده و شفاف داشته باشند. در این مقاله به گوشهای از اصطلاحات مهمی که در تعامل با ما ممکن است با آنها سروکار داشته باشید، اشاره شده است. شما را به خواندن این مقاله دعوت میکنیم و مطمئنیم با اتمام مقاله، دید بهتری به دنیای ما خواهید داشت.
دموراژ از لحاظ لغوی بهمعنی جریمه تأخیر یا جریمه معطلی است. زمانی که کشتی، کانتینر، قطار و تریلی را برای فرایندهای حمل و نقل بینالمللی اجاره میکنید، برای بازپسدادن این وسایل، در قرارداد شما زمان دقیقی تعیین میشود. اگر به هر دلیلی در بازگرداندن کانتینر، کشتی و… تأخیر داشته باشید، شرکت حمل و نقل بینالمللی دریایی از شما جریمهای میگیرد که این جریمه به دموراژ معروف است.
کشتیها و کانتینرها و دیگر وسایل حمل و نقل بینالمللی، ابزار کار شرکتهای باربری هستند که روزانه مبالغ کلانی را بابت اجاره این وسایل به دست میآورند. اگر شما در بازگرداندن این وسایل تأخیر داشته باشید، زمان بالقوه کانتینر یا کشتی برای اجارهدادن به مشتری جدید از بین میرود و شرکت حمل و نقل هم مجاز است که در ازای این ضرر، از شما جریمه دریافت کند.
درواقع، دموراژ پیشگیریکننده بسیار خوبی برای صنعت حمل و نقل بینالمللی به حساب میآید. وجود دموراژ و تعیین زمان آن در قراردادهای حمل و نقل باعث افزایش سرعت عملکرد تیمهای تخلیه، بارگیری و حمل و نقل میشود. به این ترتیب، شما ناچار هستید از تیمی استفاده کنید که تخصص کاملی در حوزه حمل و نقل بینالمللی دارد، سرعت و دقت بالایی در انجام کارها به خرج میدهد و در مقابل اموال اجارهای و زمان اجاره وسایل نقلیه متعهد است.
درنهایت، تمام مواردی که گفته شد به افزایش سرعت و کیفیت حمل و نقل بینالمللی منجر میشود که هدف نهایی دقیقاً همین است.
در حوزه حمل و نقل بینالمللی، فریتایم به زمانی گفته میشود که شرکت اجارهدهنده برای تأخیرهای احتمالی و ناخواسته شما در نظر میگیرد تا شما فقط در ازای تأخیرهای ناشی از سهلانگاری مسئول باشید.
مثلاً فرض کنید در حین فرایند تخلیه کشتی، شرایط جوی نامساعد باشد. شرکت حمل و نقلی که کشتی یا کانتینر را به شما اجاره داده است، زمان مشخصی را علاوه بر زمان رسیدن محموله به مقصد برای شما در نظر میگیرد و آن را در توافق نامه یا بارنامه درج میکند. اگر کانتینر، کشتی یا وسیله نقلیه دیگری را که از شرکت حمل و نقل اجاره کردهاید، پس از گذشت فریتایم هم به مالک برنگردانید، این شرکت مجاز است که طبق تعرفه و محاسبات مشخصی، شما را جریمه کند.
هریک از این موارد، بهعنوان جریمه تأخیر در تحویل وسایل یا امکانات خاصی در نظر گرفته شده است. برای مثال، دموراژ پایانه حمل و نقل یعنی اینکه پایانه یا بندر را بیش از زمان فریتایم اشغال و معطل کنید؛ چون این کار درنهایت از لحاظ اقتصادی به شرکت حمل و نقل بینالمللی آسیب میزند و ممکن است محمولههای دیگر را در بین راه سردرگم کند.
مانند بسیاری دیگر از فرایندهای حمل و نقل بینالمللی، هزینه دقیق دموراژ هم از پیش قابل تعیین نیست؛ چون این جریمه تأخیر به عوامل مختلفی ازجمله زمان و مکانی که تأخیر در آن اتفاق میافتد، نوع و حجم محموله، مسافت و… بستگی دارد. مثلاً اگر یک شرکت حمل و نقل بینالمللی به شما کانتینر یخچالدار اجاره بدهد، درصورتیکه در تخلیه و تحویل تأخیر داشته باشید، هزینه بالاتری بر عهده شما خواهد بود؛ پس همین یخچالداربودن کانتینرها هم باعث افزایش هزینههای دموراژ میشود. شرکتهای حمل و نقل بینالمللی برای تعیین فریتایم و حد جریمه، تعرفههای خاص خود را دارند و این تعرفه در هر شرکتی متفاوت است.
دموراژ و حق توقف دو مفهوم متفاوت در زمینه حمل و نقل بار و لجستیک هستند که در ادامه با توضیح کامل هریک، تفاوت آنها را به شما نشان میدهیم.
دموراژ به هزینههای اضافیای اشاره دارد که بهعنوان جریمه برای تأخیر در تخلیه کانتینر یا وسیله حمل و نقل از سوی مشتری (گیرنده بار) به کشتیرانی یا شرکت حمل و نقل پرداخت میشود. دموراژ معمولاً برای مدتزمان تعیینشده در توافقنامه حمل و نقل در نظر گرفته میشود و مشتری را به تخلیه سریعتر کانتینر یا وسیله حمل و نقل خود ملزم میکند.
حق توقف به هزینههای مرتبط با نگهداشت کانتینر یا وسیله حمل و نقل پس از تخلیه گفته میشود. این هزینهها به شرکت حمل و نقل یا صاحب کانتینر (عموماً شرکتهای کانتینری) پرداخت میشود و ممکن است به دلیل تأخیر در تخلیه یا نگهداشت محصول در کانتینر بیش از زمان تعیینشده در توافقنامه پیش بیاید.
درکل، دموراژ به تأخیر در تخلیه از کانتینر یا وسیله حمل و نقل مربوط است، درحالیکه حق توقف به تأخیر در تحویلدادن کانتینر یا وسیله حمل و نقل بعد از تخلیه، اشاره دارد.
در ابتدا خریدار و فروشنده در قرارداد خرید و فروش خود یکی از اصول بینالمللی به نام «اینکوترمز» را انتخاب میکنند. این اصول تعیین میکند که کدام طرف در معامله مسئول حمل و نقل کالاست. در حمل و نقل کالای فلهای، معمولاً دو نوع از اصول اینکوترمز به کار میروند: «FOB» و «CFR».
در این حالت، مسئولیت حمل بر عهده خریدار است و قرارداد حمل کشتی بین خریدار و مالک کشتی منعقد میشود. خریدار تعهدات مرتبط با دموراژ و دیسپچ را به مالک کشتی اعلام میکند. این اصل موجب میشود که خریدار نیز در قرارداد خرید و فروش با فروشنده، جزئیات مرتبط با این مسئله را مشخص کند.
در این حالت، مسئولیت حمل و نقل بینالمللی بر عهده فروشنده است، اما معمولاً تخلیه کالا در بندر مقصد بر عهده خریدار است. این مسئله میتواند باعث تأخیر تخلیه کالا در مقصد شود و از طرف خریدار، برای مالک کشتی مسئولیت ایجاد کند. بنابراین، فروشنده باید در قرارداد خرید و فروش با خریدار، جزئیات مرتبط با این مسئله را مشخص کند.
درهرصورت، جزئیات دقیق دموراژ و دیسپچ در قرارداد بین خریدار و فروشنده بسیار اهمیت دارد. هرچند عمدتاً مبالغ مرتبط با دموراژ و دیسپچ به مالک کشتی پرداخت میشود، اما بهتر است که تسویهحساب مرتبط با این موارد در ابتدای معامله بین خریدار و فروشنده انجام شود و در مراحل بعدی، شخص یا طرف مسئول حمل و نقل، با مالک کشتی تسویه حساب کند.
ازآنجاییکه بیشتر بنادر و پایانههای کشتیرانی فعالیتهای زیادی دارند و حجم بزرگی از کالاها را حمل میکنند، تأخیرهای حاصل از حمل و نقل میتواند به تداخلهای زمانی در رفتوآمدها منجر شود. به همین دلیل، هزینههای دموراژ بهعنوان هزینههای مرتبط با ذخیرهسازی در نظر گرفته میشوند. این هزینهها بهمنظور تشویق افراد به تخلیه سریعتر کالاها (در صورت واردات) یا جلوگیری از آوردن زودهنگام و بیموقع آنها به بنادر (در صورت صادرات) ایجاد میشوند.
تا اینجا تفاوت دموراژ و حق توقف را متوجه شدید و حالا میدانید که دموراژ چیست. این آگاهی باعث میشود که در استفاده از خدمات حمل و نقل بینالمللی، با رعایت اصول زمانی و بهرهگیری از افراد متخصص، از جریمهشدن و دموراژ دوری کنید. اگر درمورد دموراژ سؤال تخصصیتری دارید که در این مطلب به آن پاسخ داده نشده است، لطفاً سؤال خود را در انتهای همین مطلب با ما در میان بگذارید یا با کارشناسان روشاراه تماس بگیرید. در حین تماس تلفنی میتوانید برای تمام خدمات حمل و نقل بینالمللی ثبت سفارش کنید.